مبانی نظری مدیریت زنجیره تامین و کیفیت خدمات

قسمتی از متن:



تعریف زنجیره تامین
به طور کلی زنجیره تامین، زنجیره¬ای است که همه فعالیت¬های مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد، از مرحله تهیه ماده اولیه تا مرحله تحویل کالای نهایی به مصرف¬کننده را شامل می¬شود. در ارتباط با جریان کالا دو جریان دیگر که یکی جریان اطلاعات و دیگری جریان منابع مالی و اعتبارات است نیز حضور دارد. محققان و نویسندگان مختلف ، نگرش¬ها و تعاریف متفاوتی را از زنجیره تامین ارایه کرده اند. برخی زنجیره تامین را در روابط میان خریدار و فروشنده محدود کرده اند، که چنین نگرشی تنها بر عملیات خرید رده اول در یک سازمان تمرکز دارد. گروه دیگری به زنجیره تامین دید وسیع¬تری داده و آن را شامل تمام سرچشمه¬های تامین برای سازمان می¬دانند. با این تعریف، زنجیره تامین شامل تمام تامین¬کنندگان رده اول، دوم، سوم ... خواهد بود. چنین نگرشی به زنجیره تامین، تنها به تحلیل شبکه تامین خواهد پرداخت. دید سوم، نگرش زنجیره ارزش پورتر است که در آن زنجیره تامین شامل تمام فعالیت¬های مورد نیاز برای ارایه یک محصول یا خدمت به مشتری نهایی است. با نگرش یاد شده به زنجیره تامین ، توابع ساخت و توزیع به عنوان بخشی از جریان کالا و خدمات به زنجیره اضافه می¬شود. در واقع بااین دید، زنجیره تامین شامل سه حوزه تدارک، تولید و توزیع است (رجب¬زاده و همکاران، 1386: 190).
زنجیره تامین شامل تامین¬کنندگان، حمل¬و¬نقل و خرید و... تمام عناصری است که تهیه مواد و قطعات، حمایت در تبدیل به تولید و ارائه محصول به بازار را شامل می¬شوند. اعضا در این زنجیره به صورت افقی و عمودی با یکدیگر در ارتباط هستند، لذا زنجیره تامین به وجود می¬آید. هم¬چنین زنجیره تامین فرایند کامل تهیه کالا و خدمات برای مصرف¬کننده نهایی می¬باشد (احمدی، 1384: 18).
در حالت کلی زنجیره تامین از دو یا چند سازمان تشکیل می ¬شود که رسماً از یکدیگر جدا هستند و به وسیله جریان¬های مواد، اطلاعات و جریان¬های مالی به یکدیگر مربوط می شوند. این سازمان¬ها می توانند بنگاه هایی باشند که مواد اولیه، قطعات، محصول نهایی و یا خدماتی چون توزیع، انبارش، عمده فروشی و خرده فروشی تولید می کنند. حتی خود مصرف کننده نهایی را نیز می توان یکی از این سازمان¬ها در نظر گرفت (متین نفس، 1383، 28-34).
زنجیره تامین، شبکه¬ای از تسهیلات و مراکز توزیع است که وظایف تهیه و تدارک مواد خام، تبدیل آن به محصولات نهایی و واسطه¬ای و توزیع محصولات نهایی به مشتریان را انجام می¬دهد. زنجیره تامین در سازمان-های تولیدی و خدماتی وجود دارند، هرچند که پیچیدگی زنجیره تامین ممکن است از صنعتی به صنعت دیگر و از شرکتی به شرکت دیگر به شدت تغییر کند ( فیض¬آبادی، 1382: 47).

مولفه¬های مدیریت زنجیره تامین
1) مدیریت لجستیک در زنجیره تامین؛
2) مدیریت اطلاعات و سیستم¬های اطلاعاتی در زنجیره تامین؛
3) مدیریت روابط بین زنجیره تامین؛
1) مدیریت لجستیک در زنجیره تامین
لجستیک واژه¬ای است که از تاریخچه طولانی برخوردار است و به علت وجود تعاریف بسیار در این زمینه شاید نتوان یک جمع¬بندی کلی روی این واژه صورت داد. یکی از این تعاریف R7 است و بدین صورت تعریف می¬شود «انجام فعالیت¬ها به منظور تضمین تامین¬بودن محصول صحیح، در مقدار مناسب، در زمان مناسب و در شرایط مناسب و در مکان مناسب برای مشتری مناسب و به هزینه مناسب». عبارت تامین¬بودن در تعریف بالا تاکید بیش از حد لجستیک به موضوع موجودبودن بالا می¬باشد که به عنوان هسته اصلی پیدایش رسالت لجستیک محسوب می¬شود.
نکته جالب توجه این است که اگر فهرستی از مفاهیم وابسته به لجستیک تهیه شده وطبقه¬بندی گردد، می¬توان آن¬ها را در قالب 3 گروه قرار داد:
1- تامین¬گرا
2- تولیدگرا
3- توزیع¬گرا