مبانی نظری رهبری معنوی و رضایت شغلی

قسمتی از متن:

رهبری معنوی
نظریه رهبری معنوی عبارت است از ارزش ها ، نگرش ها و رفتارهایی که برای انگیزش درونی خود و دیگران به گونه ای که سبب بقا معنویت و رفاه سعادت فردی از طریق معنا ، هدفمندی و عضویت در خود و دیگران شود ، می باشد. این نظریه مسلتزم موارد ذیل است:
- ایجاد بینش و بصیرتی که در آن رهبر و پیروان احساس معنا و هدفمندی نمایند.
- ایجاد فرهنگ سازمانی بر مبنای ارزش های عشق به نوع دوستی که به موجب آن رهبر و پیروان احساس عضویت ، درک شدن ، مورد قدردانی قرار گرفتن ، توجه و تقدیر از خود و دیگران می نمایند (Matherly & Fry, 2005 ).
تئوری رهبری معنوی بر اساس مدل انگیزش درونی توسعه یافته است که از چشم انداز ، ایمان به هدف و ماموریت سازمان ، علاقه به نوع دوستی و بقای معنویت ترکیب یافته است. هدف رهبری معنوی توجه به نیازهای اساسی رهبر و پیروان است. چنین رهبری باعث می شود که کارکنان معنی حقیقی شغل خود را دریافته و برای کاری که دارند اهمیت قائل شوند ، همچنین این حس را دریابند که کارشان از نظر سازمان و سایر کارکنان نیز مهم است. رهبران معنوی چشم انداز و ارزش های مشترکی برای افراد شکل داده و امکانات توانمندی های تیمی و سازمانی شان را فراهم می کنند (Fry, 2003).
نظریه رهبری معنوی ، یک تئوری علی برای تغییر و تحول سازمانی و خلق یک سازمان یادگیرنده و خودانگیخته می باشد. این تئوری بر مبنای الگوی انگیزه درونی که بینش و بصیرت ، ایمان و امید ، عشق به نوع دوستی ، معنویت محیط کاری و سعادت و بقا معنوی را با هم تلفیق می کند تدوین و تکمیل گردید. هدف رهبری معنوی این است که نیازهای معنوی رهبر و پیروان را برای بقا معنویت و سعادت معنوی از طریق احساس عضویت و معنا در کار برای خلق بینش و بصیرت و هم خوانی ارزشی در سطوح فردی تیمی و سازمانی و بالاخره پرورش سلامت روانی مثبت و تعهد و بهره وری سازمانی ایفا کند (Fry, 2003).
نظریه رهبری معنوی ورای یک چارچوب قدرتمند برای برآورده کردن این نیازها می باشد. رهبری معنوی شامل برانگیختن کارکنان از راه یک بینش متعالی و یک فرهنگ بر مبنای ارزش های نوع دوستانه برای پرورش نیروی انسانی متعهد و با انگیزه می باشد (aydin, 2009 ،(Ceylan &.
جرتزن و بارباتو (2001) گفته اند که رهبران معنوی به بعضی از ویژگی های مهم برای سازمان خویش به سان خودشکوفایی و معنا در زندگی اطمینان می بخشند(aydin, 2009 ،(Ceylan &.
رهبری معنوی ، ضرورتی جهت سیر به سوی موفقیت های پی در پی در سازمان ها است. رهبری معنوی به عنوان متغیری اثرگذار جهت رفع نیازهای رهبران و پیروان در راستای حفظ معنویت در نگاه ها متجلی می شود که به تعهد و بهره وری سازمانی می انجامد.
رهبری معنوی می تواند به عنوان مقوله ای در حال ظهور در بافت کلان تر معنویت در محیط کاری نگریسته شود (Fry et all, 2011 ). نظریه رهبری معنوی درون یک مدل انگیزشی درونی توسعه یافته و بر اساس ویژگی هایی چون امید ، ایمان و نوع دوستی پایه ریزی شده است. هدف از رهبری معنوی خلق چشم انداز و ارزش های متفاوت در سطوح فردی ، تیمی ، سازمانی و در پایان تقویت والاتری از تعهد و بهره وری سازمانی می باشد. رهبری معنوی بیشتر به عنوان یک پدیده در زمانی قابل رویت است که فرد در یک موقعیت رهبری نمادی از ارزش های معنوی همچون صداقت ، درستی و خضوع می باشد و خود را به عنوان نمونه ای از شخصی که می تواند قابل اعتماد باشد و مورد تقدیر قرار گیرد ، نشان می دهد (Reave 2005).
رهبری معنوی با یادگیری و رشد مرتبط است ، از این جهت برای سازمان هایی که تمایل دارند که پیشرفت را تجربه کنند ، این امر ضروری می باشد. رهبری معنوی سازمان از طریق رشد و یادگیری ، در نهایت سازمان را به سوی بهبود مستمر در فعالیت ها و نیز محصولات و خدمات با کیفیت بالاتر سوق می دهد و در نهایت منجر به سطح بالاتری از رضایت مشتریان و عملکرد مالی سازمان می شود (Fry et all, 2010).


دلایل روی آوردن به رهبری معنوی
با توجه به شرایط دشوار سازمان های امروزی در خصوص به کارگیری نیروهای انسانی ناهمگون از لحاظ مغایرتهای فرهنگی، نژادی و جنسیتی، عنصر معنویت می تواند روح منسجمی را در سازمان بوجود بیاورد و هزینه¬ی کنترل و نظارت را کاهش دهد. همچنین برای کارکنان سازمان رضایت درونی، تعهد عاطفی و هنجاری قوی، بالا بردن روحیه کار تیمی و همکاری و سایر مواردی که در ادامه ذکر می گردد را به دنبال داشته باشد. خودکنترلی عاملی است که سلامت کشتی سازمان را در اقیانوس قرمز رقابتی امروزه تضمین می کند و این خودکنترلی و انجام درست کارها توسط کارکنان یکی از رازهای موفقیت سازمانهای بزرگ است. از این رو، رهبران معنوی از بازیگران مهم تاثیرگذار در این میان بوده که توجه بسیاری از محققین سازمانی و مدیریتی را به سوی خود کشانده است.
(اشمس و دوچن 2000، ص 136) علل رشد و علاقه مردم به موضوع رهبری معنوی و معنویت در محیط کار بخصوص در ایالات متحده را چنین بیان می¬کنند:
1. کوچک¬سازی، مهندسی مجدد، وتعلیق از کار وسیع در دو دهه گذشته که سبب شد محیط کار در آمریکا به محیطی نامناسب برای کارکردن تبدیل شود؛
2. این حقیقت که محیط کاری به طور فزاینده¬ای برای اکثر مردم به عنوان منبع اولیه همبستگی ادراک می¬شود. دلیل این امر کاهش روابط با خانواده، همسایه¬ها، مراکز مذهبی و گروه¬های مدنی می¬باشد؛
3. دسترسی و کنجکاوی بیشتر نسبت به فلسفه¬ها، فرهنگ¬ها، و آیین¬های شرق آسیا، مانند ذن بودیسم، کنفسیوسیسم، که مراقبه را تشویق می¬کنند و بر ارزش¬هایی ¬از قبیل وفاداری گروهی، جست¬وجوی معنویت در هر اقدام و... تاکید دارند؛
4. افزایش جمعیت، مسن شدن جمعیت دنیا، احساس عدم اطمینان و نزدیکی بیش¬تر به مرگ، و در نتیجه تمایل به تعمق بیش¬تر درباره معنای زندگی؛
5. افزایش فشار رقابت جهانی که سبب شده است تا رهبران سازمانی درک کنند که خلاقیت کارکنان باید پرورش یابد.
و از دیگر دلایلی که می¬توان ذکر نمود عبارتند از:
ورود به هزاره جدید، افزایش جست¬وجو برای معناخواهی در کار، جست¬وجوی ثبات در دنیای بی¬ثبات امروزی، حرکت به سمت زندگی کل¬گرا، مشارکت بیش¬تر زنان در محیط¬های کاری، حرکت کشورهای توسعه¬یافته از نیازهای جسمی به نیازهای فکری و...(Marques et al. 2005؛ فرهنگی و همکاران، 1385).