پاورپوینت درس نهم علوم و فنون ادبی 1 موازنه و تصریع (pptx) 22 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 22 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
درس
نهم
علوم
و فنون
ادبی (1)
موازنه و ترصیع
موازنه
موازنه، تقابل
سجع های
متوازن یا متوازی در دو یا چند جمله است که به همآهنگی آنها میانجامد.
دل به امید روی او همدم جان نمی
شود جان
به هوای کوی او خدمت تن نمی کند
هر مصراع از بیت بالا، یک جمله است. کلمه های دو جمله را رو به روی هم نوشته و به هم ارتباط داده ایم.
همان طور که می بینید، تمام کلمه های مقابل هم، به جز «کوی و روی » سجع متوازن اند. این تقابل سجع ها، افزایش دهندۀ موسیقی لفظی شعر است. آرایۀ موازنه در نثر نیز به کار می رود.
این عبارت، دو جمله است. کلمه های جملۀ اوّل با قرینۀ خود در جملۀ دوم هم وزن اند؛ یعنی سجع دارند.
عبارت زیر را با هم می خوانیم:
◙ در بدایت، بند و چاه بود، در نهایت تخت و گاه بود.
ترصیع، موازنه ای است که، همۀ سجعهای آن متوازی باشد؛ مانند:
■ ای منوّر به تو، نجوم جمال
ای مقرّر به تو، رسوم کمال
ترصیع
خودارزیابی
در کدام بیت ها، آرایۀ موازنه به کار رفته است؟ دلیل خود را بنویسید.
گر عزم جفا داری، سر در رهت
اندازم
ور راه وفا گیری، جان در قدمت ریزم
موازنه
موازنه ندارد، زیرا واژه های «رهت و قدمت» و «اندازم و ریزم» سجع متوازن نیستند.
ز گرز تو خورشید گریان شود
ز تیغ تو بهرام بریان شود
موازنه
در بیت،
آرایه
موازنه به کار رفته است؛ زیرا واژه های «گرز و تیغ»، «خورشید و بهرام» سجع متوازن اند و واژه های «گریان و بریان» سجع متوازی اند
جفا پل بود، بر عاشق شکستی
وفا گل بود، بر دشمن فشاندی
موازنه
موازنه دارد، زیرا همه واژه برابر هم سجع متوازن دارند.