پاورپوینت درس هشتم علوم و فنون ادبی 1 وزن شعر فارسی (pptx) 24 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 24 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
درس
هشتم
علوم
و فنون
ادبی (1)
وزن شعر فارسی
عروض
وزن شعر، نظمی است بر مبنای کمّیت هجاها، یعنی بر پایۀ چینش هماهنگ هجاهای کوتاه و بلند استوار است.
علمی که قواعد وزن شعر و طبقه بندی وزنها را از جنبۀ نظری و عملی تعیین میکند، «عروض » نامیده میشود.
واحد وزن در شعر فارسی و در بسیاری از
زبان های
دیگر «مصراع » است.
وزن هر مصراع شعر در این زبان ها نمودار وزن مصراع های دیگر است؛
وقتی شاعر
، مصراع اوّل را سرود، بقیۀ مصراع ها را نیز باید در همان وزن بسراید.
در تعیین وزن میکوشیم، شعر را همان گونه که میخوانیم یا میشنویم، بنویسیم. این خط، خطّ عروضی نامیده میشود.
خطّ عروضی
در نوشتن شعر به خطّ عروضی، رعایت چند نکته لازم است
در خطّ عروضی باید حرکات (مصوّتهای کوتاه) گذاشته شود.
اگر در فصیح خواندن شعر، همزۀ آغاز هجا تلفّظ نشود در خط نیز همزه را باید حذف کرد.
حروفی که در خط هست امّا به تلفّظ درنمی آید، در خطّ عروضی حذف میشود.
حرف مشدّد را دوبار مینویسیم. مانند «درّنده « » دَررَنده ».
تقطیع
«تقطیع » یعنی قطعه قطعه کردن شعر به هجاها و ارکان عروضی
.
برای دستیابی به وزن یک بیت، آن را به ارکان و سپس به هجاها تقسیم می کنیم. در تقطیع به ارکان، یک مصراع را به چندپاره هماهنگ تقسیم می کنیم
مرنجان دلم را که این مرغ وحشی
ز
بامی که برخاست، مشکل نشیند
پس از مشخص شدن ارکان، اکنون می توانید هجاهای شعر را به دقت جدا و مرز هر
هجا را
با خط عمودی کوتاهی مشخص کنید.
سپس علامت هر هجا را زیر آن می نویسیم.
تقطیع هجایی
منظور از تقطیع هجایی، مشخّص کردن هجاهای شعر (کوتاه، بلند و کشیده) است. هر مصوّت بلند، از نظر کشش آوایی دو حرف به شمار
میآید. مصوّت
بلند پیش از «نْ» (نون ساکن) کوتاه به حساب میآید.